Wprowadzenie

W obliczu rosnących cen energii elektrycznej oraz zobowiązań Polski do redukcji emisji CO2, coraz więcej Polaków decyduje się na inwestycje w odnawialne źródła energii (OZE). Aby wspierać ten trend, państwo polskie oraz instytucje unijne oferują szereg programów dofinansowania, które mogą znacząco obniżyć koszty inwestycji. W tym artykule przedstawimy najważniejsze dotacje na OZE dostępne w 2023 roku, ich warunki, procedury aplikacyjne oraz praktyczne wskazówki dla osób rozważających skorzystanie z nich.

Program „Mój Prąd 5.0"

Program „Mój Prąd" to jeden z najpopularniejszych programów wspierających rozwój mikroinstalacji fotowoltaicznych w Polsce. Piąta edycja programu, uruchomiona w 2023 roku, wprowadza kilka istotnych zmian w stosunku do poprzednich edycji.

Kto może skorzystać?

Z programu mogą skorzystać osoby fizyczne wytwarzające energię elektryczną na własne potrzeby, które:

  • Zawarły umowę kompleksową regulującą kwestie związane z wprowadzeniem do sieci energii elektrycznej z mikroinstalacji
  • Zakupiły i zainstalowały mikroinstalację fotowoltaiczną o mocy 2-10 kW
  • Nie skorzystały z dofinansowania na mikroinstalację fotowoltaiczną w ramach poprzednich edycji programu „Mój Prąd"

Na co można otrzymać dofinansowanie?

W ramach programu „Mój Prąd 5.0" można otrzymać dofinansowanie na:

  • Zakup i montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej - do 7 000 zł
  • Zakup i montaż magazynu energii elektrycznej - dodatkowe do 16 000 zł
  • Zakup i montaż magazynu ciepła - dodatkowe do 5 000 zł
  • Zakup i montaż systemu zarządzania energią (EMS) - dodatkowe do 3 000 zł

Maksymalna kwota dofinansowania dla jednego wnioskodawcy to 31 000 zł.

Jak aplikować?

Wnioski można składać wyłącznie online, poprzez Generator Wniosków o Dofinansowanie (GWD) dostępny na stronie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Proces aplikacji jest prosty i intuicyjny, wymaga jednak przygotowania niezbędnych dokumentów, takich jak:

  • Faktura za zakup i montaż instalacji
  • Dowód zapłaty
  • Zaświadczenie potwierdzające przyłączenie mikroinstalacji do sieci elektroenergetycznej
  • Karta produktu i zaświadczenie OSD (w przypadku magazynu energii)
  • Umowa kompleksowa zawarta z operatorem

Program „Czyste Powietrze"

Program „Czyste Powietrze" to kompleksowy program, którego celem jest zmniejszenie emisji zanieczyszczeń powietrza poprzez wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej budynków jednorodzinnych.

Kto może skorzystać?

Z programu mogą skorzystać właściciele lub współwłaściciele jednorodzinnych budynków mieszkalnych lub wydzielonych lokali mieszkalnych w budynkach jednorodzinnych.

Na co można otrzymać dofinansowanie?

W kontekście odnawialnych źródeł energii, program „Czyste Powietrze" oferuje dofinansowanie na:

  • Zakup i montaż pompy ciepła - do 30 000 zł
  • Zakup i montaż kolektorów słonecznych - do 9 000 zł
  • Zakup i montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej - do 15 000 zł (tylko w przypadku jednoczesnej wymiany źródła ciepła)

Wysokość dotacji zależy od dochodów gospodarstwa domowego oraz wybranego poziomu dofinansowania (podstawowy, podwyższony lub najwyższy).

Jak aplikować?

Wnioski można składać:

  • Online - poprzez Generator Wniosków o Dofinansowanie
  • W urzędzie gminy, który przystąpił do realizacji programu
  • W siedzibie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Program „Agroenergia"

Program „Agroenergia" skierowany jest do rolników indywidualnych oraz spółdzielni rolników, którzy chcą inwestować w odnawialne źródła energii.

Kto może skorzystać?

Z programu mogą skorzystać:

  • Osoby fizyczne będące właścicielami lub dzierżawcami nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych wynosi między 1 ha a 300 ha
  • Spółdzielnie rolników działające na podstawie ustawy o spółdzielniach rolników

Na co można otrzymać dofinansowanie?

W ramach programu można otrzymać dofinansowanie na:

  • Zakup i montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej o mocy do 50 kW - dotacja do 40% kosztów kwalifikowanych, nie więcej niż 25 000 zł
  • Zakup i montaż pomp ciepła o mocy do 50 kW - dotacja do 40% kosztów kwalifikowanych, nie więcej niż 30 000 zł
  • Zakup i montaż biogazowni rolniczej wraz z towarzyszącą instalacją wytwarzania biogazu rolniczego o mocy do 500 kW - dotacja do 40% kosztów kwalifikowanych, nie więcej niż 500 000 zł

Dodatkowo, program oferuje preferencyjne pożyczki na pokrycie pozostałych kosztów inwestycji.

Jak aplikować?

Wnioski należy składać do właściwego terytorialnie Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Ulga termomodernizacyjna

Ulga termomodernizacyjna to forma wsparcia, która pozwala na odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów poniesionych na termomodernizację budynków jednorodzinnych.

Kto może skorzystać?

Z ulgi mogą skorzystać podatnicy płacący podatek PIT, będący właścicielami lub współwłaścicielami jednorodzinnych budynków mieszkalnych.

Na co można otrzymać ulgę?

W kontekście OZE, ulga termomodernizacyjna obejmuje wydatki na:

  • Zakup i montaż instalacji fotowoltaicznej
  • Zakup i montaż kolektorów słonecznych
  • Zakup i montaż pomp ciepła
  • Zakup i montaż rekuperatorów

Maksymalna kwota odliczenia wynosi 53 000 zł dla jednego podatnika, niezależnie od liczby posiadanych budynków.

Jak skorzystać?

Aby skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej, należy:

  • Gromadzić faktury VAT za zakupione materiały i usługi
  • Odliczyć poniesione wydatki w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT-36, PIT-37 lub PIT-28), wypełniając załącznik PIT/O

Ważne jest, aby realizacja inwestycji była zgodna z przepisami prawa budowlanego.

Regionalne Programy Operacyjne

Oprócz programów ogólnokrajowych, warto zwrócić uwagę na programy finansowane z funduszy unijnych, realizowane w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych przez poszczególne województwa.

Kto może skorzystać?

Beneficjentami mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i przedsiębiorstwa, jednostki samorządu terytorialnego oraz organizacje pozarządowe, w zależności od konkretnego programu.

Na co można otrzymać dofinansowanie?

W ramach RPO można otrzymać dofinansowanie na:

  • Zakup i montaż instalacji OZE (fotowoltaika, pompy ciepła, kolektory słoneczne)
  • Projekty parasolowe realizowane przez gminy dla mieszkańców
  • Magazyny energii
  • Modernizację energetyczną budynków

Wysokość dotacji zależy od konkretnego programu i może wynosić od 30% do nawet 85% kosztów kwalifikowanych.

Jak aplikować?

Informacje o naborach wniosków publikowane są na stronach internetowych Urzędów Marszałkowskich poszczególnych województw oraz na Portalu Funduszy Europejskich.

Praktyczne wskazówki dla wnioskodawców

Aby skutecznie pozyskać dofinansowanie na OZE, warto pamiętać o kilku istotnych kwestiach:

  • Dokładnie zapoznaj się z warunkami programu przed złożeniem wniosku
  • Sprawdź, czy Twoja inwestycja kwalifikuje się do dofinansowania
  • Przygotuj wszystkie wymagane dokumenty
  • Skonsultuj się z doradcą energetycznym lub specjalistą ds. dotacji
  • Pamiętaj o terminach naborów wniosków
  • Rozważ możliwość łączenia różnych form wsparcia (np. dotacja + ulga podatkowa)
  • Zwróć uwagę na tzw. efekt zachęty - w niektórych programach nie można rozpocząć inwestycji przed złożeniem wniosku

Podsumowanie

Rok 2023 przynosi wiele możliwości wsparcia finansowego dla osób i podmiotów planujących inwestycje w odnawialne źródła energii. Programy takie jak „Mój Prąd 5.0", „Czyste Powietrze", „Agroenergia", ulga termomodernizacyjna oraz dotacje z Regionalnych Programów Operacyjnych oferują znaczące wsparcie finansowe, które może istotnie obniżyć koszty inwestycji.

Aby maksymalnie wykorzystać dostępne możliwości, warto dokładnie zapoznać się z warunkami poszczególnych programów oraz rozważyć możliwość łączenia różnych form wsparcia. W razie wątpliwości, zawsze warto skonsultować się ze specjalistą, który pomoże wybrać najkorzystniejsze rozwiązanie i przeprowadzi przez proces aplikacyjny.

Inwestycje w OZE to nie tylko szansa na obniżenie rachunków za energię i uniezależnienie się od rosnących cen, ale także realny wkład w ochronę środowiska i przeciwdziałanie zmianom klimatu. Z pomocą dostępnych programów dofinansowania, takie inwestycje stają się coraz bardziej opłacalne i dostępne dla szerokiego grona odbiorców.